میلگرد همبندی به عنوان هادی جریان الکتریکی در روش همبندی استفاده می‌شود. میلگرد یک نوع هادی است که در این روش استفاده می‌شود. هادی‌های دیگر شامل سیم مسی، تیر فلزی، ستون و تسمه نیز می‌باشند. برای استفاده از میلگرد همبندی، باید خصوصیات خاصی داشته باشد و روش همبندی با استفاده از میلگرد نیز باید بر اساس اصول و قواعد انجام شود.
میلگرد همبندی چیست؟
استفاده از میلگرد همبندی و دیگر هادی‌های الکتریکی در سازه‌های فلزی ساختمان به دلیل خطر ایجاد جریان الکتریکی ناشی از اختلاف پتانسیل بین اجزاء مختلف بسیار خطرناک است. در صورت ورود جریان از سمت زمین به سازه هادی، ولتاژ تماسی بوجود می‌آید که ممکن است خطرناک باشد.
با استفاده از میلگرد همبندی، تمام نقاط تماس هادی‌ها به هم‌پتانسیل می‌شوند تا خطرات کاهش یابد. هرچند میتوان از اجسام دیگر به جای میلگرد نیز استفاده کرد. در استانداردهای مرتبط با همبندی و الکترود زمین، استفاده از چندین هادی الکتریکی با مشخصات فنی مشخص اجازه داده شده است. میلگرد فولادی به علت هزینه کمتر، به عنوان یک هادی رایج تر استفاده می‌شود، اما هادی‌های الکتریکی دیگر نیز می‌توانند مناسب باشند.
نحوه اجرای میلگرد همبندی
عملیات اجرای میلگرد همبندی در سازه دارای دو مرحله است. اولین مرحله قبل از بتن‌ریزی و در همان زمانی که فونداسیون ساختمان ساخته می‌شود انجام می‌شود. این مرحله در تمام طبقات موردنظر صورت می‌گیرد. دومین مرحله پس از بتن‌ریزی انجام می‌شود و شامل بخش‌های مختلفی می‌باشد.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله اورلب میلگرد چیست؟ چه کاربردی دارد؟ را مطالعه نمایید.
اجرای میلگرد همبندی پیش از بتن‌ریزی
- فونداسیون
در فاز اجرای فونداسیون، ستون‌های ساختمان باید به یکدیگر متصل شوند. اما در مرحله اجرای ستون‌ها، تمامی ستون‌های ساختمان در گوشه‌ها، ستون‌های راه‌پله، ستون‌های موتورخانه و خرپشته در تمامی طبقات ساختمان، باید با یکدیگر همبند و ارتباط داشته باشند. در این روش اجرا، یک شبکه میلگرد همبند با فاصله 20 متر از طول و عرض ساختمان ایجاد می‌شود.
- اجرا در سقف‌ها
میلگردهای همبند در سطح سقف ساختمان، اطراف ستون‌ها و تیرهای فلزی، در اطراف آسانسور و یکی از ستون‌ها یا تیرهای فلزی در حمام، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، آبدارخانه و همچنین در تمامی فضاهایی که کف آن‌ها آبریز می‌شود، نصب می‌شود. در این حالت، فاصله بین میلگردهای همبند باید حداقل 20 متر باشد.
- اجرا در بام
همه ستون‌های و تیرهای فلزی در پشت‌بام ساختمان باید به یک هادی الکتریکی متصل شده و به صورت همبند در نظر گرفته شوند.
اجرای میلگرد همبندی پس از بتن‌ریزی
- اجرای فونداسیون و سقف‌ها
در فرآیند اجرای فونداسیون و سقف‌ها، در صورتی که مهندسین سازه و پیمانکار قبل از بتن‌ریزی از شبکه میلگرد همبند استفاده نکرده باشند، باید یک سیم مسی بدون روکش با مقطع مناسب بر روی سطح بتن در فونداسیون و سقف‌ها نصب شود و به نزدیک‌ترین شبکه همبند متصل گردد. ( قیچی هیدرولیک 2008 )
- اجرا در ستون‌ها
اما در مورد ستون‌ها، اگر اجرای میلگرد همبند در ستون‌های طبقات سازه، خرپشته و سقف موتورخانه آسانسور قبل از بتن‌ریزی انجام نشده باشد، باید این اقدام انجام گیرد. در غیر این صورت، ارتباط بین شبکه همبند در طبقات بالاتر و پایین‌تر قطع خواهد شد.
یک نکته مهم در اینجا وجود دارد که استفاده از میلگرد همبندی به شیوه‌های مختلف در سازه‌های فلزی و بتنی انجام می‌شود. به عنوان مثال، در سازه‌های با اسکلت فلزی، لزومی ندارد که همبندی در تمامی طبقات ایجاد شود. اما در سازه‌های بتنی، ایجاد یک شبکه میلگرد همبندی در طبقه پایین‌ترین یا سطح زیرین فونداسیون برای هدایت جریان الکتریکی ضروری است.
معرفی انواع همبندی در ساختمان
یکی از ضوابط و مقرراتی که در حوزه ساختمان‌سازی و عمران وجود دارد، استفاده از میلگرد همبندی است. این الزام، به منظور پیشگیری از خطراتی مانند شوک الکتریکی، خرابی دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی و مخابراتی است. ایجاد یک شبکه همبندی در ساختمان‌ها باعث کاهش اختلاف پتانسیل خطرناک و جریان الکتریکی بین اجزای فلزی ساختمان می‌شود. به عبارت دیگر، همبندی سبب کاهش ولتاژ تماس در داخل ساختمان و به زمین می‌شود. با توجه به موقعیت همبندی و تجهیزات مورد استفاده، میتوان همبندی را به دو دسته اصلی و تکمیلی یا اضافی تقسیم نمود.
- همبندی اصلی
در همبندی اصلی، اتصالات ساختمان و تجهیزات به سمت زمین متمرکز می‌شوند. این نوع همبندی شامل تمامی تأسیسات فلزی مانند لوله‌های آب، گاز، فاضلاب، کابل‌های برق، تلفن و همچنین میلگردهای استفاده شده در سازه بتنی می‌شود. همچنین، تیرها و ستون‌های موجود در ساختمان‌های فلزی و فولادی نیز جزء اجزای تشکیل‌دهنده این سیستم هستند.
- همبندی تکمیلی یا اضافی
مکان‌هایی که دارای رطوبت هستند، ممکن است باعث افزایش احتمال برق‌گیری شوند. در محیط‌های مرطوب، برای دستگاه‌های نصب شده از همبندی تکمیلی یا اضافی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در وان حمام، بدنه هادی وسایل الکتریکی مانند یخچال، ماشین ظرف‌شویی، ماشین لباسشویی، تمام وسایل روشنایی و پریزها، وسایل رسانای الکتریکی در آشپزخانه و تجهیزات فلزی استفاده‌شده در سونا، استخر، اتاق عمل بیمارستان و غیره همگی جزء اجزای همبندی تکمیلی هستند.
سایز و نوع میلگرد همبندی
در اجرای همبندی میلگرد، میتوان از میلگردهای اصلی و میلگردهای اضافی استفاده کرد. اما برای انتخاب میلگرد همبندی باید به سایز آن توجه کرد که باید بر اساس استانداردهای خاصی طراحی شده باشد. سایز میلگرد همبندی باید حداقل 8 میلیمتر باشد و کمتر از آن مجاز نیست. همچنین براساس سطح مقطع هادی اصلی ساختمان، اندازه قطر میلگرد 10 میلیمتر نیز مجاز است. به عبارت دیگر، اگر سطح مقطع هادی اصلی فاز ساختمان بیش از 95 میلیمتر مربع است، میتوان از میلگرد با قطر 10 میلیمتر استفاده کرد.
جوشکاری بهترین روش برای اتصال میلگرد با سایر تجهیزات است. در جوشکاری میلگرد همبندی در طول، باید امتداد دو میلگرد روی یکدیگر حداقل 10 سانتیمتر باشد. هر دو نوع میلگرد ساده و آجدار میتواند برای همبندی استفاده شود. میلگرد ساده دارای ظاهری صیقلی است، در حالی که میلگرد آجدار دارای ظاهری با آج و الگوهای مختلف است. همچنین، قیمت میلگرد ساده و آجدار نیز در اجرا تأثیرگذار است.
سخن پایانی
رعایت ایمنی ساختمان و جلوگیری از خطراتی مانند برق‌گرفتگی در حین صاعقه و آتش‌سوزی، بسیار اهمیت دارد. عدم ایمنی اتصالات برقی در سازه‌های ساختمانی میتواند منجر به بروز آتش‌سوزی و خسارت جانی شود. برای پیشگیری از چنین حوادث و آسیب‌هایی، روش‌های متعددی توصیه شده‌اند. یکی از بهترین روش‌ها، استفاده از سیستم همبندی با میلگرد در ساخت و ساز است.